Fakta Nato:n lïhtsegevoeten bïjre
Nato lea vaarjelimmieallianse. Nato:n vihkielommes barkoe lea raeffiem vaarjelidh dejtie laantide mij lïhtsegh. Barka dovne politihkine jïh militææren barkoejgujmie. Nato vihteste Sveerjem vaarjelidh, mohte aaj krïevenassh Sveerjeste lïhtseginie kreava. Mohte ij Nato maam akt krïevh datneste goh persovne.
Nato latjkose tseegkie maam gohtje Noerhteatlantijen latjkoe. Latjkoen 14 artihkelh, jïh artihkelh 1, 3 jïh 5 joekoen vihkele.
Artihkele 1 jeahta Nato evtemes sæjhta vigkieh raeffien vuekine loetedh. Nato barka raeffiem Europesne jïh Noerhteamerikesne gorredidh. Barkoen våarome lïhtsegi ektie vierhtieh, vuesiehtimmien gaavhtan persovneles frïjjevoete, demokratije jïh almetji reaktah.
Artihkele 3 jeahta Nato:n lïhtsegh tjuerieh jïjtjemsh vaarjelidh jïh Nato:n ektievaarjelimmiem dåarjodh. Mijjieh tjoerebe vuesiehtimmien gaavhtan maehtedh vaeknien laaremem dåastodh jïh nænnoes sivijle seabradahkem utnedh gusnie dah vihkielommes juhtieh jïlhts aehpie jallh dåaroe sjædta.
Artihkele 5 jeenjemes byögkehke. Dïhte jeahta vaeknien laareme lïhtsegelaanten vööste lea laareme gaajhki vööste. Mohte jis dïhte faamosne gaajhkh lïhtsegelaanth tjuerieh dïsse jååhkesjidh. Fïerhte lïhtsegelaante jïjtje nænnoste guktie dïhte edtja viehkiehtidh jis jeatjah lïhtsege laaresåvva.
Gie Nato:sne mierede?
Nato lea internasjonaale åårganisasjovne gusnie lïhtsegh ektesne mieriedieh jïh gaajhkh laanth tjuerieh seamadieh.
Nato:n bijjemes mieriedimmien åårgane lea Noerhteatlantijen raerie. Desnie laanti Nato-ambassadöörh tjahkasjieh jïh gaajhkh lïhtsegh aktem jïenestimmiem åtna. Raerien åvtehke Nato:n generaaletjaelije.
Sveerje Nato:sne
Russlaanten dåaroe Ukrainesne lea itjmies aajhtoe vihtiesvoeten vööste Europesne. Goh lïhtsege Sveerje åådtje vaarjelimmiegarantijh Nato:ste jïh mijjieh åadtjobe meatan årrodh jïh mieriedidh. Mijjieh maehtebe aaj mubpiej lïhtsegelaanti ektesne laavenjostedh. Gaajhkh lïhtsegh dovne militæære jïh sivijle vierhtieh Nato:se dåarjoeh.
Sivijle ektiebarkoe Nato:jne
Nænnoes, tjarke vuastalimmien seabradahke vihkele Nato:n vaarjelimmiebarkosne. Sveerje joe dan elliesvaarjelimmiem tseegkie Nato:n njoelkedassi mietie. Goh lïhtsege Nato:sne Sveerje edtja sivijle vaarjelimmine jåerhkedh barkedh seamma vuekine, jïh jienebh fokuseerie dam Nato:jne iktedidh.
Militææren ektiebarkoe Nato:jne
Nato dan vaarjelimmiem ektesne soejkesje. Lïhtsegh ektesne haarjanieh juktie ryöjredieh jis dåaroe sjædta. Sveerjen vaarjelimmie joe sjïehtesjamme Nato:n prosesside, dovne taktihken daltesisnie jïh dejnie ovmessie vaarjelimmiebieline. Dah jeatjahtehtemh mah krïevesuvvieh leah strategijen jïh guktie Nato mieriedimmieh mierede.
Veaksahkåbpoe ektesne
Nato Sveerjem veaksahkåbpoe dorje, dovne sivijle jïh militæære. Nato mijjien vihtiesvoetem garanteerie jïh mijjieh maehtebe viehkiem åadtjodh 31 jeatjah laantijste jis dåaroe sjædta. Goh lïhtsege maahta Sveerje meatan årrodh stuerebe jïh jienebh avanseereme heerjehtalleminie. Mijjieh orre maahtoem åadtjobe jïh Nato maahta mijjiem viehkiehtidh mijjen sivijle riejriesvoetem evtiedidh.
Maam Nato munnjan sæjhta jiehtedh?
Ij Nato naan krïevenassh datneste kreava goh persovne, bielelen dïhte maam gohtje elliesvaarjelimmiedïedte mij joe faamosne Sveerjesne.
Eah jeenjemes dan jïjnje vueptesth mijjieh lïhtsege Nato:sne sjïdteme. Maam maahtah vueptiestidh lea evtemes haarjanimmieh Sveerjesne mubpiej lïhtsegelaanti ektesne.
Jis dov barkoe vihkele seabradahkesne maahta dovne datnem jïh dov barkoesijjiem baajnehtidh gosse Sveerje daelie sivijle vaarjelimmiem tseegkedh. Jis datne Vaarjelimmiefaamosne barkh maahta Natolïhtsegevoete datnem baajnehte guktie datne åadtjoeh ålkoelaantesne barkedh.
Sveerjen elliesvaarjelimmiedïedtem baajnehte gosse mijjieh lïhtsegh Nato:sne sjïdtebe?
Ijje. Dïhte sveerjen vaarjelims-dïedte jïh krïevenasse gaajhkh tjuerieh viehkiehtidh jis dåaroevaahra jallh dåaroe eah baajnehth Sveerjen lïhtsegevoeteste Nato:sne. Politihken mieriedimmieh krïevesåvva guktie dam jeatjahtahta. Sveerje ennje mierede gïeh gelkieh vaarjelims-dïedtem darjodh jïh gusnie jïh guktie ööhpehtidh.
Dah mah eah dïedtelims-dïedtese jallh sivijledïedtese gohtjh læjhkan vihkele bielie Sveerjen elliesvaarjelimmeste. Gaajhkh gïeh gaskem 16 jïh 70 jaepien båeries maehtieh sïjse gohtjedh jis aehpie jallh dåaroe guktie seabradahkem viehkiehtidh. Dïhte maahta vuesiehtimmien gaavhtan tjaetsiem jïh beapmoeh juekedh. Dam gohtje sïejhme dïenesjedïedte. Gaajhkh daah sveerjen laaken mietie jïh eah baajnehth Sveerjen lïhtsegevoeteste Nato:sne.